UŞAQLARDA PSİXOLOJİ TRAVMALARI YARADAN SƏBƏBLƏR
Psixoloji travma nədir? Hər hansı hadisə və ya epizoda qarşı reaksiya və prosesdir.Travmalar uşağın dünyaya baxışını dəyişir.Travmalar həm psixoloji, həm də fizioloji ola bilər. Lakin biz stress və travma arasındakı fərqi bilməliyik. Stress – normal olmayan situasiyalara qarşı orqanizmin verdiyi normal reaksiyadır.Stressin başlanğıcı, davamı və sonu olur. İmtahandan zəif nəticə alırıqsa və ya imtahandan keçə […]
Uşaqlarda dilaltı qədəhin nitqə təsiri
Dilin əmmə, udma, çeynəmə, qidanı ağız boşluğunda çevirmək, danışmaq kimi bir çox funksiyası var. Dilin bu funksiyaların hamısını yerinə yetirə bilməsi üçün ağız boşluğunda sərbəst hərəkət etməsi lazmdı. “Dilaltı qədəh” deyilən dilin altındakı yumşaq toxuma dili ağız döşəməsinə yapışdırır. Bəzən bu toxuma dilin hərəkətliliyini məhdudlaşdıracaq qədər qısa və qalın ola bilər. Bu vəziyyət dilin aşağı, […]
UŞAQLARDA MƏKTƏB QORXUSU
Məlumdur ki, məktəblərdə ibtidai sinif şagirdləri 6-10 yaş arasında olan uşaqlardır. İbtidai təhsil məktəbdə uşaqların gələcək təhsillərinin formalaşmasında əsas baza rolunu oynayır ki, bu təhsil zamanı hər bir valideyinin, müəllimin, psixoloqun qarşısında duran əsas vəzifə bu prosesin uşağın psixi inkişafı üçün maksimum məhsuldar və təhlükəsiz həyata keçirilməsindən ibarətdir. Yəni məkətəbəqədər uşaqların bağçadan məktəbə keçməsilə onların […]
Uşaqlarda gec dil açma
Ölkəmizdə gec dil açan və danışıq problemi yaşayan uşaqların sayı gündən-günə artmaqdadır. Əsasən, oğlan uşaqlarında meydana çıxan bu problemi çox vaxt valideynlər etinasızlıqla qarşılayaraq, “öz-özünə düzələcək”, “onun atası da gec danışıb”, “oğlan uşaqları gec dil açır” deyib, uşağı həkimə aparmaqdan yan keçirlər. Uşaqların hansı səbəblərdən gec dil açmaları və bunun aradan qaldırılma yolları haqda defektoloq-loqoped […]
İzn verin uşaqlar ağlasın
Valideynlərdən tez-tez uşaqlarının səbəbsiz yerə ağladığını, bir şeyi ağlayaraq istədiyini və ya ağlamaqla öz istəklərinə nail olmasını istəyini eşidirəm. Və bu uşaqların ağlamağı ilə bağlı siyahının yalnız bir hissəsidir. Niyə bizim uşaq göz yaşlarına münasibətimiz bu cür birtərəfli və qətidir? Niyə uşaqların göz yaşlarını görüb, onları həmən sakitləşdirib, susdurmaq istəyirik? Niyə oğlan uşaqlarının göz yaşları […]
Uşaqların tərbiyəsi nədən korlanır?
«Ot kökü üstə bitər» — deyib atalarımız. Və bu qəbildən olan atalar misalımız çoxdur. Bu zərb-məsəllər hər dəfə yerinə düşəndə doğru söz yenə təptəzə görünür. …Həyətə çıxmaqla bayırdan eşitdiyim sözlərə elə diksindim ki, mat-məəttəl qaldım. On dörd-on beş yaşında oğlan uşaqları hündür səslə elə tərbiyəsiz sözlər danışırdılar ki, eşidən qulaqlarına inanmaq istəməz. Amma neyləyəsən ki, […]
UŞAQ TƏRBİYƏSİNDƏ ATA FAKTORU
“Uşaq ailənin güzgüsüdür.” Atalarımızın bu sözlərini ilk başda qeyd etməyə bilməzdim. Çünki, bir ailədə xüsusən ata ,ana arasında yaşanan istər xoş, istərsə də xoş olmayan münasibət uşağın psixikasına müsbət və ya mənfi təsir göstərir. Məhz buna görə də uşağı tərbiyə edərkən valideynlər öz vəzifələrini layiqincə yerinə yetirməli,övladlarının sağlam gələcəyə sahib olmaları üçün əllərindən gələni əsirgəməməlidirlər. […]
Necə edək ki, uşaq yuxudan özü oyansın?
Körpənizi müstəqilliyinə nə qədər tez öyrətməyə başlasanız, nəticəni bir o qədər tez əldə edəcəksiniz. Yeri gəlmişkən, ailə üzvləri səhər tezdən bir-birilərini oyandırmağa çalışdıqda, uşaq çətin qalxır, valideynlər əsəbiləşir və buna görə mübahisə edirlər. Nəticədə hamının səhər-səhər əhval ruhiyyəsi pozulur. Əlbəttə ki, səhərlər uşağın otağına 10 dəfə girib, ənənəvi olan “Oyan, artıq bağça/məktəbə getmək vaxtıdır. Nə […]
Uşaqlarda fobiya və stress
Bir çox valideynlər uşaqlarında müxtəlif qorxu və fobiyaların olduğunu qeyd edirlər. Uşaq qaranlıqdan, heyvanlardan, yad insanlardan, bətheybətlərdən və ruhlardan qorxa bilər. Bununla da bütün bu qorxular yaşdan aslı olaraq normaldır. Məsələn, yeni doğulmuş çağanın ətrafdakı kənar səslərdən, yad simalardan qorxması, 2-4 yaşlı uşaqların qaranlıq və ya heyvanlardan qorxması tamamilə normaldır. 6-9 yaşlı uşaqlar tənhalıqdan, bətheybət […]
Uşaqların böyüdülməsində yol verilən səhvlər
Günümüzdə artan hallardan biri də uşağına “yox” deməyi bacarmayan valideynlərin sayının artmasıdır. Bu davranışlar ilə böyüdülən uşaqlar ümumi olaraq “mən “mərkəzli olurlar. Xüsusilə , özlərinə əhəmiyyət verən, beləliklə də insani həssaslığı zəif olan bir nəsil yetişməkdədir. Uşağın böyüdülməsində valideynlər tərəfindən edilən bir çox xətalar vardır. Bunları ümumiləşdirsək aşağıdakı maddələr ortaya çıxmış olar: Uşağa yalan demək! […]