Uşaqlar dünyaya gəldiyi zaman bəzi xarakterik xüsusiyyətlərini də özləri ilə gətirirlər. Bunlardan biri də yuxu rejimidir. Bəzi uşaqlar üçün yuxu prosesi problemsiz keçsə də bəziləri üçün bu böyük bir problemə çevrilir. Bu səbəbdən də ilk növbədə uşağın inkişafına uyğun düzgün yuxu saatlarını bilməliyik ki, yuxu rejimi pozulanda tez qaydasına salaq.
Körpə 3 ayına kimi gün ərzində 17-18 saat yatır. Burada bir detalı nəzərə almaq lazımdır ki, balaca fidanlar heç vaxt uzun müddətli yuxuya getmirlər. Tez-tez yemək vaxtı gəldiyi və ya altları dəyişdirildiyi üçün yuxuları daim bölünür. Ümumiyyətlə, bu dövrdə körpənin 2-3 saatdan çox fasiləsiz yatmağı məqsədə uyğun deyil. Bununla bərabər 2 həftəliyindən etibarən körpəyə gecə ilə gündüzün fərqini hiss etdirmək lazımdır.
Gündüz yuxu fasilələrində körpəylə oynamaq, söhbət etmək məsləhətdir. Gecə oyandığı zaman isə işıqları zəif yandırıb, yarıqaranlıq otaqda daha asta templə danışaraq ona gecə olduğunu hiss etdirmək olar.
3-cü aydan körpənin yuxu saatı sutkada 15 saata enir. Bu yuxunun böyük bir hissəsi gecəyə, 4 5 saatlıq hissəsi isə gündüzün payına düşür. Körpə, artıq ilk aylardakı kimi tez-tez yatmamalıdır. Onu gecələr bir neçə dəfə oyandırıb yedizdirmək olmaz. Bundan sonrakı aylarda gecə yeməyini azaltmaq lazımdır. Gündüzlər körpə 2-3 dəfə yataraq norma olan 5 saatını doldurmalıdır.
Çalışın körpənizi daima eyni saatda yatızdırasınız. Körpəni yatızdırmaqdan əvvəl onun üçün planlaşdırdığınız müəyyən məşqləri edin. Artıq körpə hiss etməlidir ki, o yatacaq. Uşaq bunu acı və gərginlik olaraq qəbul etməməlidir. Körpədə əmələ gələn yuxu barəsində emosiyalar böyük yaşlarında da yuxuya münasibətini formalaşdırır. Yuxudan cəza kimi istifadə edilən ailələrdə bu problem daha çox müşahidə olunur. Amma yatmağı xoş və sevimli məşğuliyyət kimi formalaşdırmaq uşaqda yuxuya getməni asanlaşdırır. Məsələn, pijamalarını geyindirə-geyindirə xəfif musiqi dinlətmək və ya zümzümə etmək, əzizləyici sözlər demək, hekayə danışmaq olar. Çimizdirməyi də yatmazdan əvvələ sala bilərsiniz.
6 və 9-cu aylar arasında isə körpənin sutkada təxminən 14 saatlıq yuxuya ehtiyacı var. Yuxunun 7saatında körpə heç oyanmaya da bilər. Bu period başladığı zaman, artıq gündüz yuxuları da nizama salınır. Səhər və günortadan sonra körpəni 2 dəfə yatızdırmaq gecə yuxusunun sisteminə də uyğun gələcəkdir. Bu dövrdə körpənin yatmazdan əvvəl öyrəşdiyi məşğuliyyətlər varsa onlar başladıqda o, artıq yatmalı olduğunu qəbul edəcəkdir.
9-cu aydan sonra isə yuxu ehtiyacının böyük qismi gecə təmin olunduğu üçün gündüz yuxuları bir az qısala bilər. Gündüz yarım saatla 2 saat arasında 2 dəfə yatarkən gecə 10-12 saatlıq yuxu müddəti normaldır. Burada vacib olan məqam yuxudan öncə olan məşğuliyyətlərini pozmadan davam etdirmək, özünün yuxuya getməsi üçün çalışmaqdır.
12-ci aydan etibarən gündüz yuxusu günortadan sonra 1 dəfə ola bilər. 18-ci aya qədər çalışın gündüz 2 dəfəlik yuxu rejimini yavaş-yavaş 1 dəfəyə endirəsiniz. Bu aylarda körpəni öz-özünə yatmağa alışdırmaq lazımdır. 18- 24-cü aylardan isə gecələr 10-12 saat, gündüzlər 2 saatlıq bir yuxu kifayət edir. Artıq bu aylarda uşağınız üçün qurduğunuz məşğuliyyətlər intelektin artması ilə nəticələnir və bununla da o, müxtəlif hiylələrə əl ata bilər.
Sonda isə, əziz valideynlər, onu demək istəyirəm ki, yuxu uşaqlarımızın 6 yaşına qədər psixo fizioloji inkişafına böyük təsiri olan bir prosesdir. Yuxunun tam alınması balacalarımızın həm inkişafına, həm də günlük davranışlarına təsir edən faktordur. Bunun üçün gəlin onların yuxu saatını özümüzün rejiminə görə deyil onların rejiminə görə təyin edək.
Narınc Rüstəmova
NARINC
MƏRKƏZİ – nin rəhbəri
