Histerik şəxsiyyət pozğunluğu nədir?

Histerik şəxsiyyət pozğunluğu Amerikan Psixiatriya Birliyi tərəfindən ümumiyyətlə yetkinliyə ilk dövrlərində başlayan, həddindən artıq romantiklik və diqqət çəkmək, ətrafı tərəfindən təsdiq axtarış ehtiyacının yüksəkliyi ilə özünü müəyyən edən şəxsiyyət pozğunluğu olaraq təyin olunmuşdur. Narsistdən  fərqli olaraq mühitlərindəki əlaqələrinin hər dəqiqəsinə diqqət edərlər.

Histerik (Histirionik) şəxsiyyət pozğunluğu olan fərdləri ümumi olaraq belə təyin etmək mümkündür:

Görünüşlərinə əhəmiyyət verən, rəngli, ətraflarına qarşı müsbət təəssürat buraxmağa çalışan, diqqətləri üzərinə çəkmək istəyi və səyi olan, bu səbəbdən əlaqələrində təsirli tutumlar sərgiləyən, hadisələri olduğundan daha şişirdilmiş yaşayan çoxu zaman dramatizə edən, iş birliyi qurub tez yoldaş edinəbilən, lakin bir o qədər də özlərini tez rədd edilmiş hiss edən fərdlərdir. Həmin şəxslər duyğularını əlverişsiz və şişirdilmiş sərgiləyə bilər ,duyğularında ani dəyişmələr görülə bilər. Davamlı bir yenilik və həyəcan axtarışı içində ola bilərlər. Sıradan gündəlik hadisələr qarşısında sıxıntı yaşaya bilərlər.

Histerik Şəxsiyyət pozğunluğunda bu əlamətlər görülər:

· Davamlı təmin və ya təsdiq axtarışı.

· Duyğuların həddindən artıq göstərilərək dramatize edilməsi. Məsələn yeni tanış olduğu biriylə qucaqlaşmaq və ya ağrılı-acılı bir filmdə idarəsizcə ağlamaq.

· Tənqid və ya təqdir olunmağa qarşı həddindən artıq həssaslıq.

· Şəxsiyyətin ilə qürur duyma, dəyişməyə qarşı istəksizlik və hər hansı bir dəyişikliyi təhdid olaraq qəbul etmə.

· Əlverişsiz şəkildə təhrikedici davranış və ya görünüş sərgiləmək.

· Somatik əlamətləri istifadə edərək diqqəti üzərinə çəkməyə çalışmaq.

· Maraq mərkəzi olma ehtiyacı.

· Xəyal qırıqlıqlarına qarşı aşağı dözümlülük.

· Ani qərarlar almaq.

· Romantik halların sürətli dəyişməsi. Bu hallar başqalarına səthi və ya şişirdilmiş olaraq görünə bilər.

· Münasibətlərin gerçəkdə olduğundan daha içdən olması lazım olduğuna inanmaq.

Histerik Şəxsiyyət Pozğunluğu  olanlarda görülən düşüncə formaları:

İnsanların marağını çəkən biriyəm. Xoşbəxt ola bilmək üçün insanların marağının mənim üzərimdə olması lazımdır. İnsanlar mənə maraq göstərməzsə xoşbəxt ola bilmərəm. Hər kəs mənimlə maraqlanmalı.

İnsanlar məni əyləncəli biri olaraq tanımalı. Beləcə zəif yanlarımı fərq etməzlər.

Mən şişirdilmiş davranıb həddindən artığa qaçmadıqca  kimsə mənə maraq göstərmir. İnsanların məni görməməzlikdən gəlmələri qorxunc!

Duyğular və hisslər məntiqli düşünməkdən daha əhəmiyyətlidir.

Histerik Şəxsiyyət Pozğunluğu  aşağıdakılardan ən az beşinin varlığı ilə yetkinliyə erkən mərhələlərində başlayan, həddindən artıq romantiklik və davamlı onunla maraqlanılması səyi ilə davam edən bir pozğunluğudur.

1.Maraq mərkəzi olmadığı vəziyyətlərdə narahat olur.

2.Başqalarıyla olan qarşılıqlı təsiri çox vaxt əlverişsiz bir şəkildə cinsi istiqamətdən nizamedici ya da başdan çıxardıcı davranışlarla müəyyən.

3.Sürətli dəyişən və səthi qalan duyğular sərgiləyər.

4.Marağı üzərinə çəkmək üçün davamlı olaraq xarici görünüşünü istifadə edər.

5.Həddindən artıq bir səviyyədə başqalarına təsir etməyə istiqamətli bir danışma forması vardır.

6.Göstəriş edər, süni davranar və duyğularını həddindən artıq  şişirdərək göstərir.

7.Münasibətlərin normaldan çox daha çox yaxın və çox içdən, yaxın olmasını istər.

Histerik Şəxsiyyət Pozğunluğu olan fərdlər ümumiyyətlə əlaqələrində yaşadığı bəzi problemlər ya da başqa psixiatrik pozğunluqlar səbəbiylə mütəxəssis köməyi istəyərlər. Fərdi ya da qrup psixoterapisi və dərman müalicəsindən fayda görə bilərlər.

Tərcümə etdi :Bəyimxanım Osmanlı (Narınc könüllü qrupunun üzvü)

PSİXOLOJİ KURSLAR

TESTLƏR

PSİKOLOJİ

ПСИХОЛОГИЯ

SİZİN KOŞƏ

ELEKTRON KİTABXANA

PSİXOLOJİ VİDEOLAR

KİTAB KLUBU

AFORİZMLƏR

HƏYAT HEKAYƏLƏRİ

ELMİ ARAŞTIRMA

ELMİ ƏSƏRLƏR TOPLUSU

Jurnallar

Mütəxəssislər

Vüsalə Ələkbərova

Təsisçi və baş redaktor Psixoloq vusala@dushunce.az

Elnur Rüstəmov

Psixologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutunun sədri Psixoloq elnur@dushunce.az

Narınc Rüstəmova

Narınc PM-nin rəhbəri, Klinik psixoloq narinc@dushunce.az

Orxan Fərəcli

Klinik psixoloq orxan@dushunce.az

Aygün Ağabalayeva

Psixoloq aygun@dushunce.az

Davamı >

Bürclər

Tərəfdaşlar

Kulinariya

Ziyarətçilər

Faydalı Linklər