Bərabərlik tarazlıqdır. Bəs görəsən bu tarazlıq həmişə lazımdırmı? Mən deyərdim, yox. Ehtiyac yoxdur hər mövzuda ta`raz olmağa. Əgər məsələ qadın-kişi bərabərliyindən gedirsə, mən bu bərabərliyi inkar edərdim. Bəlkə də düşüncəm çoxları tərəfindən qınaq obyektinə çevriləcək. Axı biz gender bərabərliyini əlində rəhbər tutub ona heç cür nail ola bilməyən cəmiyyətdə yaşayırıq. Bəlkə də başqa bir ölkədə yaşamış olsaydım mən də qadın – kişi bərabərliyinin tərəfdarı olardım. Amma nə etmək olar ki,qaçılması mümkün olmayan reallıqlar var və biz onlarla barışmalıyıq. Əslində düşüncələrimizlə bu reallığı dəyişdirə bilərik, amma bu gün bunu lazım hesab etmirəm. Azərbaycan ailələrindəki münaqişələrin kökünə getsək görərik ki, problem qadınların ailədə kişiylə bərabər mövqeydə durmasını tələb etməsiylə başlayır. Baxın, hər bir məsələnin kökü necə araşdırılır- uşaqlıq həyatını analiz etməklə. Yaxşı bəs uşaq olarkən necə böyüyürük?- qardaş bacı olaraq eyni psixoloji davranış və yanaşma ilə böyüdülürük? Birmənalı yox. Əgər oğlan uşağı evə axşam saat 12-də rahatlıqla gələ bilirsə, bu qız övladı üçün mümükünsüzdür. Əgər oğlan uşağının ixtisas seçiminə gələndə, “oğlandı, nə iş olsa edə bilər” deyilirsə, qız övladı üçün bu məsələyə çox həssaslıqla yanaşılır. Oğlan ailə qurdu və sabah ayrıldısa gələcəkdə rahatlıqla yenidən evlənə bilər, bəs bu qadınlar üçün necədir? Nəyinki ailə qurmuş, hətta nişanı geri qayıtmış qızı belə hər ailə qəbul etmir. Acınacaqlı olsa da bu belədir. Yaxşı, kütlə psixologiyamız bunu deyirsə biz bu kütlə içində necə bərabərlik tələb edə bilərik? Hər bir oğlan gözünü açandan qadın-kişi arasındakı fərqli vəzifə və davranışları müşahidə edir, ona görə də ailə qurduqdan sonra qarşısındakı qadın onunla bərabər hüquqları tələb edəndə problem yaranır. Bu mövzudakı fikirlərim çox hallarda xoş qarşılanmır, amma xoş münasibətdənsə real münasibəti seçərdim. Qadınlar, “qadın-kişi hüquqları bərabərdi” deyib, evdə idarəçiliyə sahib olmaq istəyirlər. Bunu yalnış hesab edirəm, qadın və kişinin fərqli psixologiyası var, oxuduqlarımdan gəldiyim qənaət budur ki, idarəçilik kişiyə məxsusdur. Mən o ailələri daha xoşbəxt hesab edirəm ki, orda qadın yox, kişi idarəedici mövqeydə çıxış edir. Bəli, razılaşıram, qadınlar da işləyə bilər, karyera qura bilər, amma zənnimcə bu o demək deyil ki, qadın ailədə rəhbər ola bilər. Ailədə ortaq mövqeylər var, qadın-kişi, ata-ana bu obrazların fəaliyyəti ailəni ayaqda saxlamağa köklənir, hər ikisi ailəyə, uşağın tərbiyəsinə xidmət edir. Ən doğrusu bu olar ki, qadın kişinin, kişi isə qadının ailədə hansı məsələdə daha üstün hüquqa sahib olduğunu qəbul etsin və o mövqeyə hörmətlə yanaşsın. Məsələn, ailənin emosional mühitində ananın rolu daha çoxdur, yoxsa atanın? – Əlbəttə ki ANAnın. Bunu ata qəbul etməlidir. Uşağın əhval ruhiyyəsinə Ananın əhvalı daha çox təsir edir, yoxsa atanın?- ANAnın. Burda ananın mövqeyini daha üstün tuturuq. Bəs bərabərlik?! Məsələ bərabər mövqeydə olmaq deyil, olduğun mövqeyi layiqli təmsil etməkdir. Mən yazımla kişilərin mövqeyini üstün hesab etmirəm, sadəcə tərəzinin gözünün məqamlardan asılı olaraq enib-qalxdığını düşünürəm. O ki, qaldı qadınlara, onlar ANA adını daşıyırlar, bunun özüdür ən üstün mövqey……..
Sevinc Abuşova
Narınc Uşaq Psixologiya Mərkəzinin “Təhsil və tədqiqat” şöbəsinin mütəxəssisi
