Həddindən artıq həyəcan, bəzi zamanlarda normal qəbul edilsə də, gündəlik həyatı təsir edəcək dərəcədə yaşandığında bəzi tədbirlər alınaraq qarşısının alınması lazımdır. Həyəcanlanma gündəlik həyatda tez-tez yaşanan bir duyğudur. Yeni bir iş, yeni bir avtomobil, sevdiyi biriylə qarşılaşma kimi faktorlar şəxslərin müəyyən dərəcə heyecanlanmasına səbəb olur. Həyəcanın müəyyən bir səviyyədə olması halında, adamın daha diqqətli olmasına və edilən işdən zövq almasına səbəb olur. Cəmiyyətdə ictimai həyatda müvəffəqiyyətli olan, sənətkar kəslərdə bir miqdar həyəcan olduğu bilinir. Kişilərin həddindən artıq həyəcanlı olduğu çoxu zaman davranışlarından bəlli olur. Lakin bəzi kəslərin çöldən baxıldığında həyəcanı müəyyən olmaz. Adamın həyəcanlı və həssas olması müəyyən nisbətdə üstünlük olaraq qəbul edilir. Həddindən artıq həyəcanlı olma adamda səhv etməyə və psixoloji problemlərə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət adamın öz davranışlarını idarə etməsinə mane olur. İnsanlarda olan yüksəklik fobisi, ictimai fobi, panik atak, kekemelik kimi problemlər həyəcanı nəzarət altına ala bilməmə təsiriylə yaxından əlaqədardır. Bu vəziyyətdə həyəcanı necə kontrol etməliyik: Çox həyəcan bəziləri üçün şəxsiyyətli əlaqəli olsa da, alınan bəzi tədbirlər adamın həyəcanını nəzarət altına almasına köməkçi ola bilər. Bu tədbirlər arasında ən təsirli olanı tənəffüsün doğru edilməsidir. Tənəffüsün kafi və doğru olması adamdakı qayğısın azaldıcı bir faktordur. Ayrıca adamın boşalma texnikalarını öyrənərək, Həyəcanlandığı vəziyyətlərdə boşalmağa çalışması özünə köməkçi olacaqdir. Bunun xaricində insanlar həddindən artıq heyecanlanmalarına səbəb olan hadisələri tez-tez etsələr, bu vərdiş halına gələcəyindən heyecanlanmaya mane olur. İmtahan həyəcanı çəkənlər, tez-tez imtahanlara girsələr həyəcanına hakim ola bilərler. İnsanlar özlərinə həyati məqsəd əldə etməli və həyata müsbət baxmağı öyrənməlidir.
Həyəcana səbəb olan faktorlar və bunlarla başa çıxma yolları
Həyəcanın kompleks halına gətirilməməsi: Həddindən artıq həyəcan adamın məhsuldarlığına, başqaları əlaqəsinə zərər vermədiyi təqdirdə bu vəziyyət problem olaraq görülməməlidir. Həyəcandan narahatlıq duyma qayğını artırır və həyəcanın daha çox artmasına səbəb olur. Artıq kontrol itirildikdəpsixoloq mütəxəssisə müraciət edə bilər və fərdin hüzuru özünü kontrolu fərqindəliyi həyəcanını idarə etməsi mütəxəssis tərəfindən tənzimlənəcəkdi
Validə Abbasova
Psixologiya və Konsultasiya Mərkəzinin psixoloqu
pcc.az
