Bəzən özümü bir otağa bağlamaq və saatlarla orada öz başıma heç susmadan ağlamaq istəyirik…
Bəzən o qədər çox ağlamaq istəyirik ki, olduğum mühit uyğun olmayınca sanki o göz yaşları içimizə axır və bizi daha da çox böhrana salır…
Yaxşı, qadınlar niyə məhz ağlamalarıyla məşhurdurlar?
Niyə kişilərə nisbətlə daha çox ağlayıblar?
Ağlamaq rahatlaşdırar mı? Ağlamağın faydası varmı?
Niyə bəzi qadınlar çox tez ağlayarkən. bəziləri heç ağlamırlar?
Bəs niyə bəzən ağlamaq istədiyimiz zamanlarda ağlaya bilmirik?
Dünyaya ilk gəldiyimizdə və ilk nəfəsimizi ciyərlərimizə çəkdiyimizdə ağlamağa başladıq. Körpəykən qarınımız acdığında, bir ağrımız olduğunda ağladıq. Çünki əlimizdən başqa bir şey gəlmirdi.
Ağlamağın və gözyaşının Psixologiyası
Uşaqkən istədiklərimizi əldə etmək üçün ağlama silahından istifadə etdik.Yetkinlik çağına gəldiyimizdə insan içində ağlamadıq . Artıq tək qaldığımız zamanlarda çətinlikdən, kədərdən, eşqdən və ayrılıqdan ağlar olduq. Böyüdükcə gözyaşlarımızı daha az tökdük. Həyata gözlərimizi yumduğumuzda bu səfər ağlayan biz deyil, sevdiklərimiz oldu. Qısacası ağlamaq, həyatımızın hər mərhələsində bizimləydi. Gözyaşları ilə dünyaya gəldik və dünyadan yenə göz yaşları ilə ayrılacağıq.
Hamımız çox yaxşı bilirik ki hər gözyaşı ağlamaq deyil. Elm adamları gözyaşlarını dörd ana qrupa ayırırlar:
Əsas Gözyaşları: Bu gözyaşı əsas olaraq su və duzdan meydana gəlir və göz üzərimizin sürüşgən qalmasını təmin edir. Orta hesabla gündəlik 150-300 qram qədər ifraz olunur. Və bir müddət sonra burun boşluğuna axır.
Refleks Gözyaşları: Ani vəziyyətlərdə gözü qorumaq məqsədiylə ifraz olunan gözyaşlarıdır. Soğan doğrayarkən, ya da gözümüzə toz düşdüyündə gözlərimizin yaşarması nəticəsində ortaya çıxan göz yaşlarıdır. Refleks gözyaşları ifraz olunanda, biz bu vəziyyəti ağlamaq olaraq adlandırmırıq, daha “çox gözlərim yaşardı” ifadəsindən istifadə edirik.
Romantik Gözyaşları: Hər hansı bir duyğu nəticəsində axan gözyaşı , bu gözyaşının tökülməsini ağlamaq olaraq adlandırırıq. Romantik gözyaşları digər gözyaşlarından% 25 daha çox zülal ehtiva edir. Və təzyiqi salıb toksinlərin çölə atılmasını təmin edir. Bədənin yaxşılaşmasına köməkçi olur. Zərərli bakteriyaların təmizlənməsi yenə bu gözyaşları sayəsində olur. Və araşdırmalar, romantik gözyaşının adamı depressiyadan uzaq tutduğunu göstərir. Yəni ağladığımızda yalnız ağlamış olmuruq; bir tərəfdən rahatlarkən, digər tərəfdən özümüzü depressiyadan uzaq tuturuq. Ağlama sonrasında özümüzü rahatlamış hiss etməmiz bu testi dəstəkləyir.
Patoloji Gözyaşları: Son illərdə ədəbiyyatda bir ağlama növü daha diqqət çəkir, patoloji ağlamaq. Xüsusilə bəzi psixoloji problemlərə məruz qalan xəstələrdə o an ki, vəziyyətlə əlaqəsi olmayan əlverişsiz ağlamalar görünür. Məsələn, xəstəyə yemək yedirirken, xəstənin yataq örtüsü toplanarkən xəstənin də idarəsi xaricində reallaşan ağlamalar patoloji ağlama olaraq xarakterizə edilir. Yəni təsir edən faktörlə gözyaşı arasında doğrudan bir əlaqə var. Və ən əhəmiyyətlisi də bu ağlamağın xəstənin istəyi xaricində reallaşmasdırı. Xəstə da nə səbəbdən ağladığını bilmir. Xüsusilə, Parkinson və Alzheimer xəstələrində patoloji ağlama görülə bilir.
Niyə ağlıyırıq?
Ağlamamıza gətirib çıxaran əsas faktor, duyğu yoğunluğudur. Bəzən olur, o qədər sevinirik ki, “xoşbəxtlik gözyaşları” tökürük. Bəzən də o qədər qəmlənirik ki, “hüzn gözyaşları”yanağlarımızdan süzülür.Qorxduğumuz vəziyyətlərdə isə “qorxu gözyaşları” tökürük. Dözülməz ağrılara məruz qaldığımızda, çarəsizliyimizin dozası artdıqda gözlərimizdən “əzab göz yaşları “süzülür. Bəzən də peşmanlıq duyğusu bizi o qədər qucaqlayır ki “peşmanlıq gözyaşları” özünü göstərir.
Ağlamağa təsirli olan faktorlar nələrdir?
Bizdə duyğu sıxlığı meydana gətirən hallar xarici qaynaqlı ola bildiyi kimi daxili qaynaqlı da ola bilir. Xarici ətrafımızda yaşadığımız bir hadisə (ölüm, müvəffəqiyyət, xəstəlik) bizi ağlada biləcəyi kimi, daxili dünyamızda, zehnimizdəki düşüncələr ya da keçmiş xatirələr bizi ağlada bilər.
Ən çox nə vaxt ağlayırıq?
Zaman baxımından baxdığımızda, körpəliyimizdə və uşaqlığımızda daha çox ağladığımızı söyləyə bilərik. Yetkinlikdən sonra azalan ağlama, yaşlılıqla birlikdə yenidən artmağa başlayır. Yaxşı, ən çox hansı duyğu sıxlığına daha çox gözyaşı tökürük? Sevinc göz yaşlarımız daha çoxdur, yoxsa acı göz yaşlarımız? Araşdırmalar% 49 nisbətən daha çox”hüzn gözyaşları” tökdüyümüzü göstərir. Bunu% 29 nisbətən “xoşbəxtlik gözyaşları” təqib edir. Ən son sırada isə% 4 ilə “qorxu gözyaşları” iştirak edir.
Niyə Qadınlar Daha Çox Ağlıyor?
Edilən araşdırmalar yetkinlik dövrünə qədər kişilərlə, qızların eyni nisbətdə ağladığını göstərir. Bu dövrdən sonra ortalama olaraq qadınlar kişilərdən dörd qat daha çox ağlayır.
Qadınlar ildə ortalama 64 dəfə ağlayarkən kişilər 17 dəfə ağlayır. Yaşları 18-75 arasında olan 331 könüllünün 30 gün müddətində “gözyaşı gündəliyi” tutmaları istənilir. Araşdırma nəticəsində, qadınların kişilərdən 4 dəfə çox ağladığı görülür. Araşdırmanı edən Dr. Frey, bunun səbəbini qadınlardakı hormonal tarazlığa bağlayır.
Bunun yanında, mədəni faktorların kişilərin ağlamasına mane olduğuna da, toxunur. “Kişi adam ağlamaz”, “Ağlamaq zəiflik göstəricisidir” kimi inanclar kişilərin duyğularını saxlamalarına səbəb olur.
Timsah Gözyaşları
Çox istifadə edilən bir gözyaşı məsəlidə. “timsah gözyaşları”dır. Timsah gözyaşları tökür demək bir şeyə kədərlənmədiyi halda, kədərlənmiş kimi etmək deməkdir. Saxtakarlıq, ikiüzlülük kimi mənfi bir mənası vardır. Timsah gözyaşları deyilməsinin səbəbi isə timsahların ovlarını yeyərkən, ağızlarını çox açdıqlarında gözlərindən bir maye ifraz olmasıdır. Əslində gözyaşı kimi görünən bu mayenin kədərlə bir əlaqəsi yoxdur.
Ya ağlaya bilmirsinizsə? ..
Araşdırmaların, ağlamağın insan bədəni və psixologiyası üzərində rahatlaşdırıcı təsiri buraxdığını söyləmişdik. Yaxşı, ağlayamayanlar nə olacaq? Əgər ağlaya bilmirsinizsə fərqində olduğumuz (şüurlu) ya da fərqində olmadığımız (təhtəlşüur) ağlamamızı bloka edən səbəbləri tapıb onları ortadan qaldırmamız lazımdır. Lazım olsa bu nöqtədə bir psikologdan professional bir kömək almağı belə seçim edə bilərik.
Xülasə, hər nə qədər indiki vaxtda ağlamaq zəiflik göstəricisi olaraq görülsə və göstərilsə də gözyaşı tökməkdən çəkinməməmiz lazımdır. Çünki ağlamaq ruhumuzda yığılan çirkləri atıb yüngülləşməyimizi təmin edir.
Ağlamağın elmi səbəbləri və gözyaşlarının əsas səbəbi:
Romantik bir hadisədən sonra ağladığımızda, gözyaşlarımızda yığılan və stresin səbəb olduğu zülallar çox daha sıxdırlar. Hətta William H. Frey, Muriel Langseth kimi tanınmış araşdırmaçılar, 1985-ci ildə nümayiş olunan” Ağlamaq: Gözyaşlarının Sirri-Crying: The Mystery of Tears” adlı kitablarında gözyaşının əhəmiyyəti haqqında yazmışlar. Tədbir olsun deyə də söyləməliyik ki, uzun davamlı və təkrarlanan ağlama halı, ciddi depressiya səbəbiylə həkimin reseptli olaraq verdiyi antidepresan dərmanlarının beyindəki kimyəvi quruluşu dəyişdirməsiylə əlaqəli ola bilər.
Amma ümumi olaraq, gələcək səfər ağlamaq istədiyinizdə, özünüzü ağlamağa buraxın getsin. Unutmayın, ağlamaq bir zəiflik əlaməti deyil.
azadqadin.az
