İstənilən dərmanlar istənilən insanda allergik reaksiyanın inkişafına səbəb ola bilər.
Heç bir insan belə allergik reaksiyadan sığortalanmayıb. “Məndə heç nəyə allergiya yoxdur” kimi dəlil burada işləmir.
Reaksiyanın gücü müxtəlif ola bilər – yüngül səpgilərdən başlayaraq ağır anafilaktik şokun inkişafına kimi (anafilaktik şok insanın həlak olmasına səbəb ola bilər).
Həkimlərin müşahidələrinə görə, uşaqlarda və yaşlı insanlarda dərmanlara qarşı allergik reaksiyalarına daha az rast gəlinir. Bunun səbəbi bu qrup insanlarda immun sisteminin daha zəif olmasıdır.
Lakin uşaqlarda allergik reaksiya daha sürətli gedir və daha tez-tez hallarda ağır fəsadlara səbəb olur. Bunun səbəbi uşaq orqanizmində bütün fizioloji proseslərin daha sürətli getməsidir.
Əksər hallarda ağır allergik reaksiyaların səbəbi hər hansı dərman preparatının qəbulu olur. Bu səbəbdən uşağa bu və ya digər dərman preparatını verdikdə çox diqqətli olun.
Bəzi dərman preparatları allergik reaksiyalara daha tez-tez səbəb olur. Allergik reaksiyaların inkişafına ən tez-tez səbəb olan preparatlar penisillin və sefalosporin qrupuna aid olan antibakterial preparatlardır (“antibiotik”lər). Sulfanilamid preparatları, vərəm əleyhinə preparatlar, aspirin, yuxu gətirici, qıcolma qarşı preparatlar, anestetiklər (ağrısızlaşdıran) və bəzi digər preparatların istifadəsi allergik reaksiyanın riskini artırır.
Nəzərinizə çatdıraq ki, allergik reaksiya yalnız hər hansı allergenlə (o cümlədən, dərmanla) təkrar (!) kontakt zamanı inkişaf edə bilər. Bu o deməkdir ki, əgər insan, məsələn, bundan əvvəl heç zaman ampisillin qəbul etməyibsə, ampisillinin ilk qəbulu bu insanda allergik reaksiyanın inkişafına səbəb olmayacaq.
Lakin ilk qəbuldan sonra orqanizmdə hələ ki, tibbə məlum olmayan proses işə salınır ki, immun sistemi bu maddəyə qarşı xüsusi həssas olur. Bu proses “sensibilizasiya” adlandırılır. Məhz bu sensibilizasiya gələcəkdə bu dərmanın təkrar qəbulu nəticəsində allergik reaksiyaya səbəb olur.
Bunu misal çəkərək izah edək. Məsələn, uşaqda otit (orta qulağın iltihabı) inkişaf etmişdir. Həkim uşağa “ampisillin” təyin edib. 3 aydan sonra bu uşaq bronxit xəstəliyinə tutulub və ana uşağa müstəqil şəkildə ampisillin “təyin etməyə” qərar verib (axı keçən dəfə ampisillin uşağa kömək edib!). Nəticədə uşaqda allergik reaksiya baş verib.
Dərmanın qəbul forması da sensibilizasiyanın və allergik reaksiyanın inkişafında böyük rol oynayır. Belə ki, dərmanın peroral (həb, suspensiya və s.) qəbulu zamanı sensubilizasiya və allergik reaksiyanın riski daha az, parenteral (inyeksiyalar şəklində) qəbulu zamanı isə daha çox olur. Məhz bu səbəbdən həkimlər uşaqlara dərmanları əksər hallarda həb və ya suspensiya şəklində təyin edirlər.
Əgər ana hamiləlik zamanı hər hansı dərman qəbul edibsə, bu o deməkdir ki, uşaq bu dərmana sensibilizasiya alıb və doğulduqdan sonra bu dərmanın qəbulu uşaqda allergik reaksiyaya səbəb ola bilər.
Bu səbəbdən hamiləlik zamanı ana yalnız həkim tərəfindən təyin olunan dərmanları qəbul etməli və bu dərmanların adlarını yazıb saxlamalıdır. Əgər körpə doğulduqdan sonra ona hər hansı müalicə təyin olunarsa, ana mütləq hamiləlik zamanı istifadə etdiyi dərmanlar haqqında həkimə məlumat verrməlidir. Bu uşaqda ağır allergik reaksiyaların baş verməsinin qarşısını alacaq.
Həmçinin əmizdirmə zamanı ana tərəfindən qəbul olunan dərmanlar da uşaqda sensibilizasiyaya səbəb olur. Bunu da nəzərə almaq lazımdır.
Valideynlərdə hər hansı dərman preparatına qarşı allergik reaksiya olduqda bu uşaqda bu dərmana qarşı reaksiya riskini artırır.
Əgər uşaqda bu və ya digər dərman preparatına qarşı allergik reaksiya olubsa, bu o deməkdir ki, növbəti dəfə bu preparatın qəbulu daha ağır reaksiyaya səbəb olacaq.
Qara ciyər və böyrək xəstəlikləri allergik reaksiyaların riskini artırır.
Beləliklə, uşağı ağır allergik reaksiyalardan qorumaq istəyirsinizsə, bu qaydalara əməl edin:
- heç bir halda müstəqil şəkildə (həkimlə məsləhətləşmədən) uşağa heç bir dərman preparatını verməyin;
- uşağa verilən bütün dərman preparatların adını və verilmə tarixini yazıb saxlayın və uşağa hər hansı dərman təyin olunduqda bu siyahını həkimə göstərin;
- əgər uşaqda hər hansı dərmana qarşı allergik reaksiya olubsa, bu dərmanın adını yazıb saxlayın;
- heç bir halda inyeksiya şəklində istifadə üçün nəzərdə tutulmuş dərmanları yerli vasitə kimi istifadə etməyin (bəzi analar uşaqda boğaz xəstəlikləri zamanı şprisə penisillin yığıb uşağın boğazını yuyurlar – bu yolverilməzdir!).
saglamolun.az
