Ailə konfliktləri subyektlərin münasibətlərindən asılı olaraq: ərlə-arvad, valideyn və uşaqlar, ər-arvad və onların valideynləri, nənələr, babalar və nəticələr arasında baş verir.Ailə münasibətlərində ərlə-arvad arasında baş verən konfiliktlər esas rol oynayır. Bu da əsasən ərlə – arvadın bir – birinə olan tələbatlarının ödənilməməsindən baş verir. Belə konfliktlərin əsas səbəblərindən aşağıdakılar daha tez – tez özünü göstərir:
- ərlə – arvadın seksual-psixi uyğunsuzluğu;
- öz ” məni” nin tələblərinin ödənilməsi , bir – birinin mənlik hisslərinə hörmətsizlik;
- müsbət emosiyalara olan tələbatın ödənilməməsi:diqqət, başa düşmək, yumşaq münasibət və s;
- subyektlərdən birinin (ər və ya arvadın) öz tələbatlarının ödənilməsinə daha çox tələbkar olması (içkiyə, narkotiklərə meyil, özünə daha çox vəsait xərcləməsi və s)
- ailə təsərrüfatı, uşaqların tərbiyəsinə, öz valideynlərinə bir- birinin tələbatlarının başa düşülməməsi və s.
- istirahət vaxtının təşkilinə, ərlə-arvadın tələblərinin müxtəlifliyi.
Bunlardan başqa ailə konfliktlərinə başqa faktorlar da təsir edir. Buna hər şeydən əvvəl ailənin inkişafında böhranlı dövrlərin olması nümunə göstərilə bilər. Bunlar hansılardır?
Ailə həyatının birinci ili – bu dövr ərlə-arvadın bir- birinə uyğunlaşması dövrüdür. Bu iki ” mən”in birləşib bir ” biz” olmasıdır. Bu zaman hisslər inkişaf edir, bir-birinə sevgi , məhəbbətin soyuması , subyektlərin həyatda olduğu kimi qavranılması başlayir. Bu zaman kəbinlərin 30%-i dağılır.
Ikinci böhranlı dövr – uşaqların anadan olması ilə bağlıdır. Hələlik tam möhkəmlənməmiş “biz” sistemi ciddi imtahanla qarşılaşır. Bu zaman baş verən konfiliktlərin əsasını nə təşkil edir?
- Ərlə-arvadın peşə-ixtisasartırma imkanları pisləşir.
- Uşağa xidmətlə əlaqədar qadın yorğunluğu-bu zaman onun seksual fəallığının azalması.
- Uşaqların tərbiyəsinə ərlə-arvadın münasibətlərinin üst-üstə düşməməsi.
Üçüncü böhranlı dövr – ərlə -arvadın birlikdə yaşamasının orta illərinə təsadüf edir. Bu zaman konfliktlərin oxşarlığı, cansıxıcılığına təsadüf olunur. Subyektlərin bir – birindən doyması baş verir. Hisslərdə yenilik olmur Bu dövrü hətta duyğu və hisslərin aclıq dövrü də adlandırırlar.
Sevda Xəlilova
Psixologiya və Konsultasiya Mərkəzinin psixoloqu
pcc.az
